Satın alınan bilgisayarlarda genellikle işletim sistemi yüklü olur. Bu işletim sistemi de %90 Windows’un herhangi bir sürümüdür. Satın alma işlemini gerçekleştiren kullanıcıya yapılan bu dayatmaya dur diyen bir örnek, bugün vuku buldu.
Pardus Kullanıcıları Derneği Başkanı Nihad Karslı’nın, 2008 yılında açmış olduğu dava bugün sonuçlandı. Ankara 1. Tüketici Mahkemesi, Windows’a dur dedi. Ürün ile beraber alınması zorunlu hale getirilmiş Windows’un tutar iadesine karar verdi. Bu durumda ürünün satıcısı ve üreticisi olan firmalar Nihad Karslı’ya faizi ile birlikte geri ödeme yapacak.
Daha detaylı bilgi sahibi olmak istedim ve benim gibi olayın iç yüzünü merak edenler için, Nihad Karslı’ya bu konu ile ilgili bir kaç soru sordum.
Bu davayı açmaya nasıl ve neden karar verdiniz?
Bilgisayarın Türkiye’de oldugu dönemden beri bilgisayar kullanırım ve her seferinde, her bilgisayar alışımda bir oem satın almışımdır farkında olmadan. Aldığım oem’ler genellikle aynı işletim sistemidir ve zaten var olan oem’e yeniden ödeme yapmışımdır. Sekiz seneye yakındır Özgür Yazılım kullanıyorum. Bu süre zarfında satın aldığım oem’leri hiç kullanmadım. Yani lüzumsuz yere para verdim tekelci firmaya, daha büyüsün diye. Son üç-dört yıldır ise vermiyorum. Satıcıya söylüyorum satıcı free dos olarak veriyordu. Ancak Teknosa’ya gidip Casper’in tablet pc’sini almaya kalktığımda, bana ‘Hayır yapamayız, imkansız. Zaten yasal olarak bu olamaz!’ gibi.Uzman olduğum konuda nasihatlar edildi. Ben de kendilerine bu işletim sistemini sevmediğini, ayrıca yetersiz olduğunu iade edeceğimi söyledim.
Tableti satın aldım ve ofisime geldim. Türkiye’nin gururu Casper firmasının Satış Müdürü’nü aradım. Bana iletilen yanıt ‘ Biz bu aletleri üzerlerinde işletim sistemi ile beraber ithal ediyoruz, o nedenle yapamayız!’ oldu. Sonra araştırdım Fransa’da, Maceristan’da satılan Celevok marka tabletler bizim yerli malı casper tabletlerin bire bir aynısı. Ve orada satın alırken hangi işletim sistemi istiyorsunuz diye soruluyor. Ona göre fiyat belirleniyordu. Tekelci firmanın Eula sözleşmesinin ülkemde geçersiz olduğunu biliyordum. Yine Amerika’da meslektaşım olan bir avukatın ‘Sözleşmeyi kabul etmiyorum!’ deyip ürünü iade ettiğini biliyordum.
Avukat olmam sebebi ile araştırdığım tekelci firmanın dayatmaları, ülkemin hukukunda yeri olmayan hatta kendi ülkesinde bile yeri olmayan dayatmalardı. Bu sıralar konuştuğum dostlarımın hepsi de aynı dertden muzdaripti. Bir bilgisayar beğeniyorum bana bir işletim sistemi veriyorlar, anında siliyorum vs diye. İşte bu noktada içimden, ‘Ülkem insanının bu haksız kazanç sağlayan firmaya daha fazla sömürülmemesi için dava açmalıyım!’ demek geldi ve açtım.
Emsal temsil edecek davalar için, süreç hakkında bilgi verebilir misiniz?
Benim açtığım davanın konusu ‘İşletim sisteminin, bilgisayarın mütememim çüzü, yani ayrılmaz parçası olmadığı ve istediğim işletim sistemini seçme hakkım olduğu’dur. Bununla beraber istemediğim, iade ettiğim işletim sisteminin bedelinin tespiti ve iadesidir. Bu nedenle bundan sonra insanların dava açması gerekmez. Değerli mahkemenin verdiği örnek karar, eğer direnen satıcı olursa, tüketici heyetine başvurarak işletim sisteminin bedeli de belli olduğuna göre parasını iade isteyecektir. Hiçbir masrafı olmayan ve kısa sürede bitecek başvurulardır bunlar.
Ancak itiraz mercii olarak tüketici mahkmesine gelecektir ki, orada da bu örnek kararın etkili olacagını düşünüyorum.Çünkü 1 yıldan fazla emek ve araştırma yapılmış bir karardır.
Türkiye’de daha önce benzer bir olay yaşandı mı?
Sanırım İzmir’de yine bir avukat arkadaşım, bedelini bildiği bir işletim sistemini iade edip, Tüketici Heyeti vasıtası ile aldı. Karşı yanda buna itiraz etmeden ödedi.
Bunun bir akım başlatmasını bekliyor musunuz?
Akım değil, bir uyanma ve özgürlüğünü kullanan bilinçli bilgisayar kullanıcıları oluşmasını bekliyorum. Bu ülkede Türk yasalarının ve uluslararası anlaşmaların geçerli olduğunu, bu halk bilmeli. ABD’nin bilmem ne eyaletine göre hazırlanmış EULA sözleşmeleri değil.
Sevgili Nihad Karslı’ya bu düşüncesi ve örnek teşkil edecek bilinçli davranışı için teşekkür ediyorum. Mahkemenin verdiği bu kararın emsal teşkil edeceğini ve bir çok yeni satın alma işlemi ile birlikte, bu sürecin işletilebileceğini, aksi taktirde davaların peşpeşe geleceğini göreceğimiz günler uzak olmasa gerek.
Buna karşı üretici ve satıcı firmalar ne gibi bir tedbir alır, hangi kurumlarla ne gibi anlaşmalar yapabilir zaman içerisinde göreceğiz. Bilinçli bilgisayar kullanıcılarını, bu konuda hassas olmaya davet ediyorum.
Ekleme ; Bazı listeler ve sitelerde, kararın kesin olmadığı yönünde tartışmalar olmaktadır. Bunun üzerine Nihad Karslı’ya bu konuyu da sordum ve kararın kesin olduğunu, temyiz gibi bir şeyin söz konusu olamayacağını söyledi. Karar kesindir.